Ανθρωπος με Χιούμορ

Χιουμοριστική ατάκα: «Για να ικανοποιήσεις μια γυναίκα χρειάζεσαι δύο πράγματα. Σάλιο και υπομονή»
Γελάσατε ή μήπως όχι ???? Χχχμμμμ……

Σας έχει τύχει ποτέ να συνδέσετε λέξεις με πρόσωπα, πράγματα καταστάσεις ή συμπεριφορές επειδή δεν μπορείτε με ευκολία να αποδώσετε την εννοιολογική τους διάσταση? Ε….εμένα μου συμβαίνει συχνά. Μια δύσκολα οριζόμενη έννοια για παράδειγμα είναι αυτή του "Χιούμορ". Ε...την έννοια του χιούμορ λοιπόν την έχω συνδέσει με τον Θείο Κώστα!

Περιδιαβαίνοντας το ιντερνέτ πριν μερικές μέρες, έπεσα σε μια φράση που με κόλλησε για μερικά δευτερόλεπτα στο γυαλί. «Λατρεύω τους ανθρώπους με χιούμορ». Όλοι δεν τους λατρεύουμε άλλωστε? Τι έχουν λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι που τους καθιστά αξιολάτρευτους? Ποια τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων με χιούμορ? Είναι χάρισμα ή προκύπτει ως αποτέλεσμα εκπαίδευσης?

Ο Λουίτζι Πιραντέλο στο έργο του «Αισθητική του Χιούμορ» επισημαίνει ότι: «Το χιούμορ έχει αμέτρητες εκφάνσεις και ακόμα περισσότερα διακριτικά χαρακτηριστικά. Η προσπάθεια διατύπωσης ενός ορισμού ενέχει τον κίνδυνο, από τη μία, της εκ του σύνεγγυς μελέτης ενός ή δύο ενοτήτων και, από την άλλη, της αποκήρυξης πολλαπλάσιων δυσνόητων πλευρών του.» Να λοιπόν γιατί εγώ για την κατανόησή του το έχω συνδέσει με τον θείο Κώστα.

Ο θείος πολύ πρόσφατα άφησε στη ζωή μου ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Ήταν ο άνθρωπος η συναναστροφή με τον οποίο ήταν απόλαυση. Μπορούσες να συζητάς για ώρες μαζί του, για τα πιο σοβαρά θέματα, και να γελάς ασταμάτητα. Ήταν ο άνθρωπος που λογοπαίζοντας διαμόρφωνε ακόμα και την δύσκολη κατάσταση της υγείας του σε ανέκδοτο. Αλλά δεν ήταν μόνο πομπός. Ήταν και δέκτης. Χρησιμοποιούσε τα αυτιά του για να ακούσει, και πολύ περισσότερο τα είχε και συνδεδεμένα με το μυαλό του για να επεξεργάζεται γρήγορα τα λόγια του συνομιλητή του. Και γελούσε. Όχι επιτηδευμένα, όχι υστερόβουλα, όχι συναινετικά. Γελούσε με την καρδιά του. Με την ασθενή καρδιά του, αλλά με ολόκληρη.

Καίτοι η ανάμνησή του μου προκαλεί συναισθηματική φόρτιση, που θολώνει την αντικειμενική του εικόνα, θα επιχειρήσω να δώσω κάποια από τα χαρακτηριστικά του προκειμένου να καταλάβω- εγώ πρώτος- την έννοια του χιούμορ.

Ο θείος λοιπόν διέθετε εκείνη την ποιότητα της φαντασίας που δίνει στις ιδέες μια αμφίβολη ή φανταστική όψη και προκαλεί το γέλιο με την δημιουργία ή τη περιγραφή κωμικών εικόνων. Θυμάμαι μια φορά, σε ένα λεωφορείο, βρεθήκαμε δίπλα σε μια ιδιαίτερα ευτραφή κυρία που φορούσε ένα εμπριμέ φουστάνι με τεράστια λουλούδια. Ο θείος έσκυψε στ’ αυτί μου και μου ψιθύρισε. «Πριν φορέσει το φόρεμα, τα λουλούδια ήταν μπουμπούκια». Ακόμα γελάω στην εικόνα της γυναίκας που φοράει ένα φόρεμα με μπουμπούκια, που πάνω της ξεχειλώνει τόσο που αυτά γίνονται τεράστια λουλούδια.

Είχε την ικανότητα να απομονώνει το αντιφατικό, το παράδοξο, το φαιδρό μιας κατάστασης και να το αποδίδει με αιχμηρό αλλά ταυτόχρονα κωμικό τρόπο. Μπορούσε να πει το πιο σκληρό πράγμα, να προκαλέσει γέλιο και να μην του αποδοθεί κακία.. Γιατί απλά δεν είχε κακία. Ήμουν σε νεαρή ηλικία όταν τον επισκέφτηκα με έναν φίλο, του οποίου τα μαλλιά είχαν αρχίσει πολύ νωρίς να αραιώνουν. Μιλώντας λοιπόν για τρίχες είπε την ατάκα που ο φίλος μου χρησιμοποιεί ακόμα και τώρα, ως καραφλός πλέον: «Μην αγχώνεσαι αγόρι μου. Εσύ μπορεί να έχεις λιγότερες τρίχες να λούσεις, έχεις όμως μεγαλύτερο πρόσωπο να πλύνεις.»

Ο θείος δεν ήταν ο τύπος του ανθρώπου που θα χαρακτηρίζαμε αισιόδοξο. Ηταν μάλλον πεσιμιστής. Και αυτός ο πεσιμισμός του τον οδηγούσε σε μια διαρκή άρνηση του κατεστημένου. Και για να το διακωμωδήσει χρησιμοποιούσε την υπερβολή. Ακόμα και αυτή η υπερβολή του όμως ήταν πολύ προσεκτικά αιτιολογημένη και οριοθετημένη. Όταν ο Σημίτης ευχαρίστησε τους Αμερικάνους από το βήμα της Βουλής, με μια απίστευτη σοβαρότητα γύρισε και μου είπε «Ατυχη κοπέλα αυτή η Δάφνη. Ούτε τα βιάγκρα δεν πρέπει να τον πιάνουν αυτόν».

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου με χιούμορ είναι ο αυτοσαρκασμός. Αυτός όμως προϋποθέτει ψυχική ισορροπία ικανότητα ενδοσκόπησης και αυτογνωσία. Και ο θείος Κώστας τα διέθετε. Δεν ήταν όμορφος άντρας. Ήταν και ο ίδιος καραφλός, ενώ στο πρόσωπό του κάτω από τα μικρά γυαλιστερά μάτια του προεξείχε μια μεγάλη και γαμψή μύτη που ο ίδιος αποκαλούσε… «το μυτάκι» του. Σε μια ταβέρνα στο θησείο, κάτω από τον βράχο της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας, κάποτε του είπα με πειραχτική διάθεση: «Θείε να ζητήσω να σου φέρουν ένα πιο φαρδύ ποτήρι για το κρασί σου?». Η απάντηση ήταν άμεση. «Μην άγχεσαι ανιψιέ. Η θειά σου έχει πάντα μαζί της μια ποτίστρα για παπαγάλους».

Ο θείος δεν απηύθυνε ποτέ χαρακτηρισμούς. Ούτε θετικούς ούτε αρνητικούς. Είχε την ευφυΐα να οδηγήσει την σκέψη των συνομιλητών του σ αυτό που ένιωθε για τον απέναντί του. Αντίθετα δεχόταν αναντίρρητα τους χαρακτηρισμούς που του προσήπταν, τους σατίριζε όμως με τέτοιο αιχμηρό τρόπο που τους ακύρωνε στη συνείδηση των συνομιλητών του. Δεν ξέρω αν υπήρξε άνθρωπος που τον χαρακτήρισε ποτέ «μαλάκα» (συνήθης χαρακτηρισμός, κυρίως ανθρώπων με ρηχό λεξιλόγιο) αλλά τον φαντάζομαι να απαντά μ αυτό το ήρεμο ακυρωτικό του φλέγμα «Εσυ μπορεί να είσαι δημοσιοσχεσίτης, εγώ όμως έχω και αυτογνωσία».

Η λαός λέει ότι το γέλιο μακραίνει τη ζωή. Για τον θείο όμως αυτό δεν ήταν αρκετό για να τον κρατήσει στη ζωή. Εζησε λίγο. Εζησε όμως όμορφα γιατί είδε την ζωή με χιούμορ. Την αντιμετώπισε με παραδοξολογία. Κι αυτή του το ανταπέδωσε. Τον έδιωξε τη στιγμή που απολάμβανε την αγαπημένη του θάλασσα. Τη στιγμή που έφευγε σίγουρα θα βρήκε κάτι έξυπνο να πει για τη ζωή.

Δεν ξέρω και δεν είμαι ο πιο ειδικός να απαντήσω αν το χιούμορ είναι χάρισμα ή επίκτητο χαρακτηριστικό. Αυτό που μπορώ με βεβαιότητα να πω όμως είναι ότι ο άνθρωπος με χιούμορ είναι ευτυχισμένος. Γατί δεν υποφέρει. Γιατί έχει την ικανότητα να αντανακλά την φαιδρή πλευρά της ζωής. Να μην την απορροφά. Έχει την ικανότητα να αποκρούει την κακία των συνανθρώπων του. Να μην την προσλαμβάνει. Έχει την ικανότητα να βγάζει προς τα έξω ακόμα και την δικιά του ανεπάρκεια, το φυσικό του ελάττωμα. Ετσι ισορροπεί ο άνθρωπος με χιούμορ.

Και γω λατρεύω τους ανθρώπυς με χιούμορ.....